Γεμάτη από εκατομμύρια μικρόβια, η στοματική κοιλότητα αποτελεί ένα δυναμικό μικροοικοσύστημα που καθημερινά μεταβάλλεται, δρώντας ευεργετικά ή μη για τα δόντια μας. Και η λεπτή αυτή ισορροπία εξαρτάται φυσικά από τις διατροφικές μας συνήθειες. Παρακάτω θα βρείτε μερικές από αυτές τις «επικίνδυνες» τροφές, κάποιες γνωστές σε όλους μας, ενώ άλλες πιθανώς να σας ξαφνιάσουν!
ΖΑΧΑΡΩΤΑ
Το νούμερο ένα της λίστας μας, τα ζαχαρωτά, σίγουρα δεν αποτελούν έκπληξη. Γιατί λοιπόν ενοχοποιούνται και τι συμβαίνει αφού φάτε.. λίγες καραμέλες;
Η ζάχαρη αποτελεί βασική τροφή των βακτηρίων που αποικίζουν το στόμα μας και τη μεταβολίζουν σε οξέα. Δημιουργείται έτσι ένα όξινο περιβάλλον, που αποδυναμώνει και φθείρει τη σκληρή εξωτερική επιφάνεια των δοντιών, την αδαμαντίνη. Η κολλώδης σύσταση των γλυκισμάτων παρατείνει τη δράση των οξέων και εγκαθίσταται έτσι μία μη αναστρέψιμη βλάβη, που ονομάζεται διάβρωση. Καταλείπεται δηλαδή μια εκτεθειμένη πορώδης επιφάνεια, στην οποία εύλογα ευνοείται ο σχηματισμός της τερηδόνας. Τα μικρόβια δρουν τόσο γρήγορα που βλάβη μπορεί να εμφανιστεί εντός 12 ωρών, επιβάλλοντας την ανάγκη για βούρτσισμα 2-3 φορές την ημέρα, απαραίτητα μετά από κάθε γεύμα.
Εάν και πάλι θέλετε κάτι γλυκό, οι τροφές με φυσικά γλυκαντικά μπορούν να ικανοποιήσουν την επιθυμία σας.
AΛΚΟΟΛ
Εκτός από τα υψηλά επίπεδα ζάχαρης, έχετε παρατηρήσει ότι αφού πιείτε ένα ποτό το στόμα σας στεγνώνει; Το αλκοόλ μειώνει την παραγωγή του σάλιου, προκαλώντας ξηροστομία, η οποία διακόπτει την αυτοκαθαριστική του ιδιότητα, ενώ παράλληλα περιέχει χρωστικές, αφήνοντας «λεκέδες» στα ευάλωτα από τα οξέα δόντια.
ΑΝΘΡΑΚΟΥΧΑ ΠΟΤΑ
Δεν είναι μυστικό πως και τα αναψυκτικά ευνοούν τη δημιουργία τερηδόνας, με υψηλή περιεκτικότητα σε φωσφορικό και κιτρικό οξύ. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις θα πρέπει να καταναλώνετε το ποτό σχετικά σύντομα, χωρίς διαλείμματα, ώστε να υποβοηθάτε τη φυσική επαναμεταλλικοποίηση από το σάλιο και με καλαμάκι, μειώνοντας την επαφή του με τα δόντια.
ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ ΦΡΟΥΤΑ
Υψηλά σε διατροφική αξία, σίγουρα τα προτιμάτε και εσείς ως ένα εύκολο και υγιεινό σνακ. Αυτό είναι αλήθεια, εν μέρη… καθώς εύκολα ανταγωνίζονται σε ζάχαρη μία καραμέλα. Η κολλώδης σύστασή ευνοεί την περαιτέρω κατακράτηση τους στις σχισμές ανάμεσα στα δόντια, παρατείνοντας την τερηδονογόνο δράση των βακτηρίων. Φροντίστε λοιπόν μετά την κατανάλωση τους να ξεπλύνετε καλά και να χρησιμοποιήσετε νήμα ή μεσοδόντια βουρτσάκια. Ή γιατί όχι να προτιμήσετε τα φρέσκα φρούτα. Εμείς ψηφίζουμε το δεύτερο!
ΠΑΤΑΤΑΚΙΑ- ΚΡΑΚΕΡΣ- ΨΩΜΙ
Τα αμυλούχα αυτά σκευάσματα από επεξεργασμένους λευκούς υδατάνθρακες μεταβολίζονται σε απλά σάκχαρα, ανάλογης τερηδονογόνου δύναμης με τη ζάχαρη. Όπως και στα ξερά φρούτα η σύσταση τους δεν διευκολύνει την απομάκρυνσή τους, γι’ αυτό εάν δεν αντισταθείτε στον πειρασμό, προτιμήστε προϊόντα ολικής άλεσης, πλούσια σε ίνες και βιταμίνη Β.
ΠΑΓΟΣ
Αποτελεί μεγάλη έκπληξη το πόσοι άνθρωποι πιστεύουν ότι το μάσημα του πάγου «κάνει καλό στα δόντια». Στην πραγματικότητα όμως αποτελεί κακή συνήθεια που πρέπει να σταματήσετε για να αποφύγετε μια επείγουσα επίσκεψη στον οδοντίατρο.
ΟΞΙΝΑ ΦΡΟΥΤΑ
Η βιταμίνη C των εσπεριδοειδών αναμφισβήτητα δρα ευεργετικά στον οργανισμό. Για τα δόντια όμως τα ξινά φρούτα κρίνονται ιδιαίτερα επιβλαβή λόγω της αυξημένης τους οξύτητας, με πιο επικίνδυνα το λεμόνι, το γκρέιπφρουτ, το πορτοκάλι και τους χυμούς τους. Για να μειωθεί η διαβρωτική τους ικανότητα, συστήνεται τα φρούτα να συνοδεύουν το γεύμα ή να συνοδεύονται από πιο ουδέτερες τροφές όπως ένα κομμάτι τυρί, που λόγω του ασβεστίου εξουδετερώνει τα οξέα.
Γενικά για τις όξινες τροφές, το βούρτσισμα δεν πρέπει να γίνεται άμεσα μετά την κατανάλωση τους, αλλά μετά από ένα διάστημα 30-40’, για να μην προκληθεί ευαισθησία στις ήδη εκτεθειμένες επιφάνειες των δοντιών. Επίσης με τον τρόπο αυτό δεν επεμβαίνετε στη φυσική επούλωση τους.
ΚΑΦΕΣ- ΤΣΑΙ
Στην μη επεξεργασμένη τους μορφή, ο καφές και το τσάι αποτελούν υγιεινά ροφήματα. Δυστυχώς όμως έχουν τριπλή αρνητική δράση, συνδυάζοντας όλα τα παραπάνω, τη ξηροστομία, τις χρωστικές, ενώ το τσάι είναι και ιδιαίτερα όξινο. Γι’ αυτό προσπαθήστε τουλάχιστον να περιορίσετε τις προσθήκες και να αντικαταστήσετε τη ζάχαρη με υποκατάστατα της. Εξαίρεση αποτελεί -τουλάχιστον- το μαύρο τσάι, που λόγω της υψηλής συγκέντρωσης του σε φθόριο, μειώνει τη διαλυτότητα της αδαμαντίνης.
Η αλήθεια είναι ότι τελικά κανένα τρόφιμο δεν είναι απόλυτα αθώο. Επειδή όμως δεν γίνεται να τα διαγράψουμε όλα από την καθημερινότητα μας, η λύση για ένα υγειές χαμόγελο έγκειται στην πρόληψη. Ο συνδυασμός της σωστής στοματικής υγιεινής και των τακτικών επανελέγχων στον οδοντίατρο μπορούν να διαγνώσουν και να περιορίσουν μια βλάβη σε πρώιμο στάδιο ευνοώντας την πρόγνωση της.
Έτσι δεν χρειάζεται να αποκλείσουμε τις αγαπημένες μας τροφές, αλλά πάντα.. με μέτρο. Μία καραμέλα ή ένας καφές εξάλλου, δεν έβλαψε ποτέ κανέναν!
Κατσιμπέρη Ελισσάβετ
Προπτυχιακή φοιτήτρια Οδοντιατρικής σχολής, ΕΚΠΑ
